Co jedzą jaszczurki: zwinki, polne, dzikie, małe, domowe, polskie

Jaszczurki występują na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. Mogłoby to wskazywać, że jedzą prawie wszystko, ale czy rzeczywiście tak jest? Sprawdźmy!

Z tego artykułu dowiesz się:

Co jedzą, a czego nie jedzą jaszczurki.
Czego nie powinno się podawać jaszczurce.
Jak pora roku wpływa na dietę jaszczurki.

Zobacz też:

Co jedzą jaszczurki?

Jaszczurki to zwierzęta o różnorodnej diecie. Niektóre z nich są owadożerne, jedząc głównie owady jak komary czy chrząszcze. A inne są wszystkożerne lub roślinożerne, spożywając owoce i rośliny. Co więcej, nieliczne rodzaje jaszczurek jedzą też małe ssaki, ryby, a nawet inne jaszczurki.

Czym żywią się jaszczurki zwinki, polne i dzikie?

Jaszczurki zwinki, polne i dzikie różnią się od siebie dietą, która jest zależna od ich gatunku i naturalnego środowiska. Co spożywają konkretne typy jaszczurek?

Jaszczurka zwinka. Preferuje owadożerną dietą, która składa się głównie z robaków, pająków, chrząszczy, a nawet małych ślimaków. Wraz z nadejściem sezonu łowieckiego, ich dieta jest też uzupełniana przez owady latające.
Jaszczurka polna. Skupia się na białku i tłuszczach, z pokarmu takiego jak owady, małe gryzonie, i jaja innych zwierząt. Nie gardzi również roślinami, co czyni ją wszystkożerną.
Jaszczurka dzika. Dieta jaszczurki dzikiej obejmuje małe ssaki, ptasie jaja, owady, pająki, a nawet ryby. Co więcej, niektóre gatunki mogą konsumować padlinę, zapewniając sobie dużo białka.

Jak wygląda dieta polskiej domowej jaszczurki?

Polska domowa jaszczurka, znana również jako jaszczurka żyworodna, preferuje dietę owadożerną. Zaliczają się do niej głównie chrząszcze, owady, pszczoły, kleszcze, myszy, pająki oraz małe ślimaki i dżdżownice. Domowa jaszczurka będzie również starała się zdobywać pokarm wodny, chwytając np. małe ryby lub skorupiaki, jeżeli pojawi się taka możliwość.

Pamiętaj jednak, że jej preferencje pokarmowe mogą się różnić w zależności od wieku. Młode jaszczurki, mają w diecie głównie drobne owady podczas gdy dorosłe osobniki mogą pochwalić się bardziej zróżnicowanym jadłospisem, zawierającym również mięso i niektóre rośliny.

Co piją jaszczurki?

Dieta jaszczurek jest zróżnicowana, jednak ich podstawowym źródłem nawadniania jest woda. Mimo że zwierzęta te pozyskują pewne ilości wody ze swojej diety, zwłaszcza gdy jadłospis składa się z wilgotnych owadów lub roślin, to nadal potrzebują bezpośredniego dostępu do wody do picia.

Źródło	Czym się charakteryzuje?
Mgła lub rosa	Niektóre jaszczurki, szczególnie te żyjące w środowiskach suchych lub pustynnych, mogą zbierać wodę z drobnych kropelek rosy lub mgły na swojej skórze, które następnie spływają do ich ust.
Naturalne źródła wody	Jaszczurki żyjące w środowiskach wilgotnych lub tropikalnych zwykle mają dostęp do naturalnych, bieżących źródeł wody, takich jak strumienie czy kałuże.
Wilgotna dieta	Jaszczurki mogą pozyskiwać pewne ilości wody ze swojej diety, zwłaszcza gdy spożywają wilgotne owady lub rośliny. Niektóre gatunki mogą nawet celowo jeść rośliny o wysokiej zawartości wody, jak np. soczyste owoce.
Miska z wodą	Domowe jaszczurki i te w niewoli zwykle mają dostęp do miski z wodą, z której mogą pić w razie potrzeby.

Jak karmić jaszczurkę?

Prawidłowe karmienie jaszczurki opiera się na zrozumieniu jej naturalnej diety i potrzeb żywieniowych. Na co warto zwrócić uwagę w przypadku hodowli?

Odpowiednia dieta

Dieta powinna być dostosowana do gatunku jaszczurki. Na przykład, choć większość jaszczurek jest owadożernych, niektóre gatunki są roślinożernymi lub wszystkożernymi. Zrozumienie preferencji dietetycznych konkretnego rodzaju jaszczurki jest kluczowe do utrzymania jej zdrowia.

Właściwe porcje

Ilość pokarmu musi być dostosowana do wielkości jaszczurki. Pamiętaj, że zbyt duże porcje mogą prowadzić do otyłości, podczas gdy zbyt małe mogą skutkować niedożywieniem. Dlatego wskazane jest, aby dostarczać pokarm tak często, jak jest to naturalne dla danego gatunku w naturze.

Różnorodność

Podobnie jak ludzie, jaszczurki lubią odpowiednią różnorodność w diecie. Staraj się zatem dostarczać jej nowych pokarmów – różnych gatunków owadów czy odmiennych rodzajów owoców i warzyw (dla roślinożernych gatunków). Pomoże to zapewnić jaszczurce szeroką gamę niezbędnych składników odżywczych.

Dodatki i suplementy

Nierzadko jaszczurki potrzebują dodatkowych suplementów, szczególnie wapnia i witaminy D3, które są niezbędne dla zdrowia kości. Niektóre pokarmy mogą być posypane suplementami przed podaniem. Pamiętaj jednak, aby skonsultować to z weterynarzem lub specjalistą od gadów.

Czego nie podawać jaszczurce?

W czasie karmienia jaszczurki, równie ważne jak wiedza o tym, co powinny jeść, jest zrozumienie tego, czego unikać. Niektóre pokarmy mogą być szkodliwe lub nawet śmiertelne dla jaszczurek, niezależnie od ich gatunku. Jakie?

Pokarmy wysoko przetworzone. Jaszczurki nie są przystosowane do trawienia żywności przetworzonej, takiej jak pieczywo, chipsy, czy fast food. Produkty tego typu mogą prowadzić do problemów zdrowotnych takich jak otyłość, kłopoty z trawieniem i niedobory witamin i minerałów.
Niektóre owoce i warzywa. Choć wybrane jaszczurki spożywają owoce i warzywa, nie wszystkie z nich są bezpieczne. Owoce cytrusowe mogą być zbyt kwasowe, a niektóre warzywa, takie jak cebula lub czosnek, mogą zawierać toksyczne związki.
Owoce z pestkami. Pestki wielu owoców zawierają substancje chemiczne, które mogą być toksyczne dla jaszczurek. Dobrym tego przykładem jest kwas cyjanowodorowy w pestkach jabłek. Dlatego zawsze usuwaj pestki z owoców przed podaniem ich zwierzakowi.
Owady z nieznanych źródeł. Owady łapane na dziko mogły być narażone na pestycydy lub inne chemikalia, które są szkodliwe dla jaszczurek – nie podawaj ich swojej jaszczurce.

Jak jaszczurki naturalnie zdobywają jedzenie?

Jaszczurki, jako zwierzęta drapieżne, przystosowane są do aktywnego poszukiwania pokarmu w swoim naturalnym środowisku. Metody zdobywania jedzenia różnią się w zależności od gatunku i środowiska, w którym żyje dany gatunek. Co jest jednak typowe dla tych zwierząt?

Aktywne poszukiwanie

Wiele gatunków jaszczurek aktywnie poszukuje pożywienia, przemieszczając się po swoim terytorium w poszukiwaniu owadów, małych ssaków, lub innych potencjalnych źródeł jedzenia. Wykorzystują swoje ostre zmysły, w szczególności wzrok, aby zlokalizować zdobycz, a szybki bieg i zręczność pomagają im w łapaniu zdobyczy.

Czekanie na zdobycz

Niektóre gatunki jaszczurek, takie jak większość gekonów, preferuje bardziej pasywny styl polowania, polegający na czatowaniu na zdobycz. Jaszczurki te spędzają większość czasu nieruchomo, czekając aż potencjalna zdobycz zbliży się na wystarczająco małą odległość. Wtedy atakują, często z zaskoczenia.

Wykorzystywanie otoczenia

Jaszczurki są mistrzami w wykorzystywaniu swojego otoczenia do zdobywania jedzenia. Niektóre gatunki wykorzystują język do pozyskiwania wody lub pożywienia z trudno dostępnych miejsc, podczas gdy inne mogą kopać w ziemi w poszukiwaniu owadów, dżdżownic, lub innych małych zwierząt.

Spożywanie padliny

Chociaż większość jaszczurek poluje na żywą zdobycz, niektóre gatunki, w tym wiele dużych jaszczurek, jak na przykład warany, są również padlinożercami. Zwierzęta te mogą wykorzystać swoje silne szczęki i ostre zęby do rozrywania mięsa z martwych zwierząt, co dostarcza im bogatego źródła białka.

Zobacz też:

Dlaczego dieta jaszczurki jest ważna?

Dieta jaszczurki ma kluczowe znaczenie dla jej zdrowia i dobrobytu. Poprawnie zbilansowany jadłospis zapewnia dostęp do wszystkich niezbędnych składników odżywczych potrzebnych do prawidłowego wzrostu, rozwoju oraz utrzymania dobrego zdrowia.

Aspekt zdrowia	Wpływ diety
Rozwój i wzrost	Zbilansowana dieta bogata w białko pomaga jaszczurkom prawidłowo rosnąć i się rozwijać. Bez odpowiednich składników odżywczych zwierzęta te mogą doświadczyć spowolnionego wzrostu lub deformacji.
Stan kości i zębów	Jaszczurki potrzebują odpowiedniego spożycia wapnia i witaminy D3 do utrzymania zdrowych, silnych kości i zębów. W przypadku niedoborów tych składników może dojść do poważnych schorzeń, takich jak choroba metaboliczna kości.
Energia i aktywność	Dostarczanie jaszczurkom odpowiedniej ilości kalorii z białka, tłuszczów i węglowodanów jest kluczowe dla utrzymania ich energii i aktywności na odpowiednim poziomie. Bez prawidłowej diety jaszczurki mogą stać się ospałe i apatyczne.
Trawienie	Pełnowartościowa dieta wspiera zdrowy układ trawienny jaszczurek, pomagając im skutecznie przekształcać pokarm w energię i eliminować odpady. Niektóre jedzenie może być trudne do strawienia i powodować problemy zdrowotne.
Długowieczność	Ogólnie rzecz biorąc, prawidłowo odżywiane jaszczurki żyją dłużej i mają lepszą jakość życia. Dieta odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia jaszczurki i zapobieganiu wielu chorobom.

Kiedy jedzą jaszczurki?

Większość gatunków jaszczurek jest aktywna w ciągu dnia. Jest to jednak zależne od konkretnego rodzaju zwierzęcia. Częstotliwość karmienia również może różnić się w zależności od gatunku – niektóre jaszczurki potrzebują codziennego dostępu do świeżego pokarmu, podczas gdy inne mogą być karmione co drugi dzień, lub nawet rzadziej.

Co więcej, wybrane gatunki jaszczurek, takie jak gekony, są bardziej aktywne w nocy i zwykle jedzą tuż po zmroku. Dlatego jaszczurkom żyjącym w niewoli należy dostosować harmonogram karmienia do ich naturalnych rytmów aktywności.

Jak pora roku wpływa na dietę jaszczurki?

Pora roku ma istotny wpływ na dietę jaszczurki. Zmiany klimatyczne związane z różnymi sezonami mogą wpłynąć na dostępność pokarmu, tempo przemiany materii jaszczurki, a nawet na jej preferencje żywieniowe.

Wiosna. W okresie tym jaszczurki budzą się z zimowego uśpienia. Ich metabolizm zaczyna przyspieszać, co sprawia, że potrzebują więcej pożywienia. Wiosna to okres, w którym dostępność owadów jest duża, co ułatwia jaszczurkom zdobywanie pokarmu.
Lato. Latem dostęp do owadów jest najłatwiejszy, co pozwala jaszczurkom na spożywanie obfitych posiłków. Wysokie temperatury zwiększają też przemianę materii – sprzyja to większemu apetytowi.
Jesień. Pod koniec lata i na początku jesieni, jaszczurki starają się jeść jak najwięcej, aby przygotować się na zimę. W okresie tym pokarm staje się coraz mniej dostępny, zwłaszcza gdy temperatura zaczyna spadać.
Zima. W zimie jaszczurki najczęściej wchodzą w stan uśpienia (hibernacji). Biorąc pod uwagę, że owady są mniej dostępne, a tempo przemiany materii spada – zapotrzebowanie na pokarm jest znacznie ograniczone.

Zobacz też:

Podsumowanie

Jaszczurki mają różnorodną dietę, zależną od nich gatunku i środowiska.
Wiele jaszczurek jest owadożernych, ale niektóre spożywają także owoce, rośliny, małe ssaki czy ryby.
Jaszczurki czerpią płyny z wielu źródeł, w tym z rosy, naturalnych źródeł wody, wilgotnej diety i miski z wodą.
Odpowiednia dieta jaszczurki powinna być dostosowana do jej gatunku, obejmować właściwe porcje, a także oferować różnorodność i zawierać odpowiednie dodatki i suplementy.
Jaszczurki zdobywają jedzenie na wiele sposobów, w tym przez aktywne poszukiwanie, czekanie na zdobycz, wykorzystywanie otoczenia i spożywanie padliny.
Dieta jaszczurki ma kluczowe znaczenie dla jej zdrowia, rozwoju, energii, trawienia i długowieczności.
Częstotliwość karmienia jaszczurek zależy od gatunku i naturalnych rytmów aktywności.
Pora roku wpływa na dietę jaszczurki, oddziałując na dostępność pokarmu, tempo przemiany materii i preferencje żywieniowe.

FAQ

Czym różni się dieta jaszczurki domowej od dzikiej?

Diety te różnią się głównie ze względu na dostępność pokarmu. W środowisku naturalnym, jaszczurki zdobywają różnorodne jedzenie zależnie od środowiska. Zazwyczaj obejmuje to owady, małe zwierzęta, rośliny, a nawet padlinę.

Z drugiej strony, domowe jaszczurki są najczęściej karmione dietą, która jest kontrolowana i dostosowana do potrzeb ich gatunku. Mowa głównie o komercyjnych pokarmach dla jaszczurek, takich jak owady hodowane w niewoli, owoce, warzywa.

Czy jaszczurki mogą jeść pokarm dla ludzi?

Jaszczurki nie są przystosowane do trawienia żywności przeznaczonej dla ludzi, zwłaszcza pokarmów przetworzonych. W rzeczywistości, jedzenie takie jak pieczywo, chipsy, czy fast food mogą prowadzić do problemów zdrowotnych jak otyłość, kłopoty z trawieniem i niedobory witamin i minerałów.

Czy jaszczurki są roślinożerne, mięsożerne, czy wszystkożerne?

Dieta jaszczurki zależy od jej gatunku. Niektóre rodzaje są owadożerne, co oznacza, że jedzą głównie owady, choć niektóre mogą spożywać także rośliny. Inne gatunki z kolei są roślinożerne, preferując dietę składającą się przede wszystkim z roślin.

Ponadto wiele gatunków jest wszystkożernych, co oznacza, że jedzą zarówno rośliny, jak i mięso. Niektóre jaszczurki mogą sobie też radzić nawet z takim pokarmem jak małe ssaki, ryby czy inne jaszczurki.

Jak często karmić jaszczurkę?

Częstotliwość karmienia jaszczurki zależy od jej gatunku i wieku. Niektóre zwierzęta, szczególnie młode, mogą potrzebować jedzenia codziennie. Kiedy inne gatunki mogą być karmione co drugi dzień, lub nawet rzadziej.

Czy jaszczurki piją wodę?

Tak, jaszczurki piją wodę i potrzebują do niej regularnego dostępu. Choć niektóre gatunki mogą pozyskiwać wodę z pokarmu, zwłaszcza jeśli spożywają wilgotne owady lub rośliny, nadal potrzebują bezpośredniego dostępu do wody.

Bibliografia

Barten, S. L. (1993). The medical care of iguanas and other common pet lizards. The Veterinary Clinics of North America. Small Animal Practice, 23(6), 1213–1249. https://doi.org/10.1016/s0195-5616(93)50153-5

Funk, R. S. (2002). Lizard reproductive medicine and surgery. The Veterinary Clinics of North America. Exotic Animal Practice, 5(3), 579–613. https://doi.org/10.1016/s1094-9194(02)00018-x

Rhimi, W., Mendoza-Roldan, J., Aneke, C. I., Mosca, A., Otranto, D., Alastruey-Izquierdo, A., & Cafarchia, C. (2022). Role of lizards as reservoirs of pathogenic yeasts of zoonotic concern. Acta Tropica, 231, 106472. https://doi.org/10.1016/j.actatropica.2022.106472

Shine, R. (2013). Reptiles. Current Biology: CB, 23(6), R227-231. https://doi.org/10.1016/j.cub.2013.02.024